“โรคไข้เลือดออก” เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อไวรัสเดงกี ซึ่งมียุงลายเป็นพาหะนำโรคหลังจากถูกยุงมีเชื้อกัดจะอยู่ในร่างกายคนประมาณ ๕ – ๘ วัน ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการ มีไข้สูงลอย ๒ – ๗ วัน มีจุดเลือดออกใต้ผิวหนัง
โรคนี้เกิดขึ้นได้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ และมักระบาดในฤดูฝนเพราะมียุงเพิ่มมากขึ้นยุงลายอาศัยอยู่ภายในบ้านและรอบๆบ้าน ชอบดูดกินเลือดคนเวลากลางวัน ในระยะเวลา 10 ปีที่ผ่านมา ไข้เลือดออกมีการระบาดเพิ่มมากขึ้น และกลายเป็นโรคประจำท้องถิ่นของประเทศมากกว่า 100 ประเทศในแอฟริกา อเมริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยมีความรุนแรงมากในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
อาการของโรคไข้เลือดออก
ผู้ป่วยที่ติดเชื้อไข้เลือดออกอาจมีอาการเพียงเล็กน้อย หรืออาจจะเกิดอาการรุนแรงจนเสียชีวิต ความรุนแรงของการติดเชื้อขึ้นอยู่กับอายุภาวะภูมิคุ้มกัน และความรุนแรงของเชื้อ ลักษณะที่สำคัญของไข้เลือดออก คือ
๑. ไข้สูงเฉียบพลัน ประมาณ ๒ – ๗ วัน
๒. เบื่ออาหาร หน้าแดง ปวดศีรษะ รวมกับอาการคลื่นไส้อาเจียน และอาจมีอาการปวดท้องร่วมด้วย
๓. บางรายอาจมีจุดเลือดสีแดงขึ้นตามลำตัว แขน ขา อาจมีเลือดกำเดาออกหรือเลือดออกตามไรฟัน และถ่ายอุจจาระดำเนื่องจากเลือดออก และอาจทำให้เกิดอาการช็อกได้
๔. ในรายที่ช็อกจะสังเกตได้จากอาการไข้ลดแต่ผู้ป่วยซึมลง ตัวเย็น ชีพจรเบาเร็วหมดสติ หากรักษาไม่ทันอาจเสียชีวิตได้
การรักษาโรคไข้เลือดออก
ไม่มียารักษาเฉพาะโรคไข้เลือดออก การรักษาจะใช้วิธีประคับประคอง เช่น ให้ยาลดไข้ เช็ดตัวลดไข้ และให้สารน้ำชดเชย เช่น การให้น้ำเกลือเนื่องจากผู้ป่วยมักมีอาการขาดน้ำเนื่องจากไข้สูงถ้ามีอาการปวดท้อง ปัสสาวะน้อยลง กระสับกระส่าย มือเท้าเย็น โดยเฉพาะในช่วงไข้ลด ต้องรีบนำส่งโรงพยาบาลทันที
วิธีป้องกันและควบคุมไข้เลือดออก
๑. ป้องกันยุงลายกัด ยุงลายมักจะกัดคนในเวลากลางวัน ควรนอนในมุ้งหรือติดมุ้งลวดเพื่อป้องกันยุงเข้ามาในบ้าน หลีกเลี่ยงการอยู่บริเวณมุมอับชื้น ทายากันยุงที่สกัดจากพืชธรรมชาติ
๒. กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายให้หมดไป ยุงลายจะเพาะพันธุ์ในน้ำใส ในภาชนะที่เก็บน้ำใช้ในบ้าน เช่น โอ่งน้ำ ถ้วยรองขาตู้กันมด แจกันดอกไม้ภาชนะนอกบ้านที่มีน้ำขัง เช่น ยางรถยนต์ การทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายกระทำได้โดย
– ภาชนะที่ใช้เก็บน้ำต้องมีฝาปิดให้มิดชิด
– ใช้ทรายกำจัดลูกน้ำใส่ในภาชนะขังน้ำ
– ทำลายภาชนะที่ไม่จำเป็น เพราะอาจมีน้ำขังได้
– ปล่อยปลากินลูกน้ำ เช่น ปลาหางนกยูงในภาชนะที่มีน้ำขังขนาดใหญ่ เช่น อ่างบัว
– เปลี่ยนน้ำในภาชนะเล็กๆ เช่น แจกัน ทุก ๗ วัน
– ปรับปรุงสิ่งแวดล้อมในบ้านและรอบบ้านให้เป็นระเบียบ
– ขัดขอบภาชนะทุกครั้งที่เปลี่ยนน้ำเพื่อทำลายไข่ยุงลาย
การปฏิบัติเมื่อมีคนในบ้านเป็นไข้เลือดออก
๑. ควรจะบอกคนในบ้าน หรือข้างบ้านว่ามีผู้ป่วยไข้เลือดออก
๒. กำจัดลูกน้ำและยุงตัวเต็มวัยทั้งในบ้านและรอบบ้าน
๓. ให้สมาชิกในครอบครัว ป้องกันการถูกยุงกัดโดยการป้องกันส่วนบุคคลดังกล่าวข้างต้น
๔. แจ้งสาธารณสุขให้มาฉีดยาเพื่อฆ่ายุง ป้องกันการระบาดเพิ่ม
๕. เฝ้าดูอาการของสมาชิกในบ้าน หากมีไข้ให้ระวังอาจจะมีไข้เลือดออก
๖. ให้ผู้ป่วยนอนในมุ้งเพื่อป้องกันยุงกัด
ที่มา : คลังความรู้สุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข
